॥ दोहा ॥ (dohā)
जय गणपति सदगुण सदन,
कविवर बदन कृपाल।
विघ्न हरण मंगल करण,
जय जय गिरिजालाल॥
jaya gaṇapati sadaguṇa sadana,
kavivara badana kṛpāla.
vighna haraṇa maṃgala karaṇa,
jaya jaya girijālāla.
Glorie aan de heer van allen en de woonplaats van zuivere kwaliteiten; de uitstekende dichter en belichaming van goedaardigheid. Hij die obstakels vernietigt en voorspoed brengt; glorie aan die zoon van Girija (zij die in de bergen is geboren, Parvati).
॥ चौपाई ॥ (caupāī)
जय जय वन्दन भुवन।
नन्दन गौरी गणेश॥
दुख द्वन्द्वन फन्दन हरन।
सुन्दर सुवन महेश॥
jaya jaya vandana bhuvana.
nandana gaurī gaṇeśa.
dukha dvandvana phandana harana.
sundara suvana maheśa.
Glorie glorie aan u, o Ganesha, aan u toont de hele wereld eer, aangezien u het licht van Gauri bent en de prachtige zoon van Shiva. U bent de wiedmachine van alle tegenstellingen (zoals vreugde en verdriet, geboorte en dood etc.) en tevens de verlosser van deze.
जयति शम्भु-सुत गौरी-नन्दन।
विघ्न हरन नासन भव-फन्दन॥
जय गणनायक जनसुख दायक।
विश्व-विनायक बुद्धि-विधायक॥
jayati śambhu-suta gaurī-nandana.
vighna harana nāsana bhava-phandana.
jaya gaṇanāyaka janasukha dāyaka.
viśva-vināyaka buddhi-vidhāyaka.
Glorie aan u, o zoon van Shambhu en licht van Gauri. U bent de vernietiger van alle obstakels en verlosser van alles van de cyclus van leven en dood. Glorie aan u, o leider van Shiva’s aanhangers, schenker van geluk, leraar van allen en uitbreider van het intellect.
एक रदन गज बदन विराजत।
वक्रतुंद शुचि शुंड सुसाजत॥
तिलक त्रिपुण्ड भाल शशि सोहत।
छबि सखि सुर नर मुनि मन मोहत॥
eka radana bhaja badana virājata.
vakra-tuṇḍa śuci śuṃḍa susājata.
tilaka tripuṇḍa bhāla śaśi sohata.
chabi sukhi sura nara muni mana mohata.
O Ganesha, schitterend is de enige slagtand die u heeft op uw olifantenhoofd en prachtig is uw heilige slurf. De tilak op uw voorhoofd is zo mooi als de maan en de hemelen, mensen en asceten die u liefhebben, ontsnappen niet aan de magie ervan.
उर मणि-माल सरोरुह लोचन।
रत्न मुकुट सिर सोच विमोचन॥
कर कुठार शुचि सुभग त्रिशूलम्।
मोदक भोग सुगन्धित फूलम्॥
ura maṇi-māla saroruha locana.
ratna mukuṭa sira soca vimocana.
kara kuṭhāra śuci subhaga triśūlam.
modaka bhoga sugandhita phūlam.
Op uw boezem is een krans van juwelen, in uw ogen de schoonheid van een volbloeide lotusbloem en op uw hoofd een kroon van edelstenen. U verlost uw devoten van angst en zorgen, en houdt een heilige bijl en een mooie drietand in uw handen. Zoete laddoo’s en geurige bloemen zijn uw favoriet.
सुन्दर पीताम्बर तन साजित।
चरण पादुका मुनि मन राजित॥
धनि शिव-सुवन भुवन सुख दाता।
गौरी-ललन षडानन भ्राता॥
sundara pītāmbara tana sājita.
caraṇa pādukā muni mana rājita.
dhani śiva-suvana bhuvana sukha dātā.
gaurī-lalana ṣaḍānana bhrātā.
Gezegend bent u, o broer van Kartikeya en geliefde zoon van Shiva en Gauri. Elegant gekleed in mooie gele zijden kleding en dragend een paar houten sandalen, helemaal met edelstenen aan uw voeten. U bent de bron van alle zegen in de wereld.
ॠद्धि सिद्धि तव चवर सुढारहिं।
मूषक वाहन सोहत द्वारहिं॥
तव महिमा को वर्ण पारा।
जन्म चरित्र विचित्र तुम्हारा॥
ṛddhi siddhi tava cavara suḍhārahi.
mūṣaka vāhana sohata dvārahi.
tava mahimā ko varṇa pārā.
janma caritra vicitra tumhārā.
Voorspoed en welzijn draaien koninklijke zwaairondjes (zoals met een aarti) om u en uw rijdier – de muis – is een toevoeging op uw pracht. Het verhaal van uw leven is zo vreemd en mysterieus. Wie kan uw grootheid, die bovenzinnelijk is, beschrijven?
एक असुर शिव-रूप बनावै।
गौरीहि छलन हेतु तह आवै॥
यह कारण ते श्री शिव-प्यारी।
निज तन-मैल मूर्ति रचि डारी॥
eka asura śiva-rūpa banāvai.
gaurīhi chhalana hetu taha āvai.
yaha kāraṇa te śrī śiva-pyārī.
nija tana-maila mūrti raci ḍārī.
Een demon kwam vaak vermomd als Shiva om Gauri te misleiden. Om zich van hem te beschermen, creëerde ze een goddelijke gedaante van het vuil van haar lichaam.
सो निज सुत करि गृह रखवारे।
द्वारपाल सम तेहि बैठारे॥
जबहि स्वयं श्री शिव तह आये।
बिनु पहिचान जान नहि पाये॥
so nija suta kari gṛha rakhavāre.
dvārapāla sama tehi baiṭhāre.
jabahi svayaṃ śrī śiva taha āye.
binu pahicāna jāna nahi pāye.
Vragend haar zoon om een oogje in het zeil te houden, liet ze hem voor de deur staan als een bewaker. Toen Shiva daar kwam, werd hij niet herkend en u liet hem het huis niet binnen.
पूछ्यो शिव हो किनके लाला।
बोलत भे तुम वचन रसाला॥
मै हू गौरी-सुत सुनि लीजै।
आगे पग न भवन हित दीजै॥
pūchyo śiva ho kinake lālā.
bolata bhe tuma vacana rasālā.
mai hū gaurī-suta suni lījai.
āge paga na bhavana hita dījai.
Shiva vroeg: “Vertel me, wie is je vader?” Met een stem die zo zoet is als honing, zei u: “Ik ben Gauri’s zoon. Durf niet verder te gaan dan hier.”
आवहि मातु बूझि तब जाओ।
बालक से जनि बात बढ़ाओ॥
चलन चाह्यो शिव बचन न मान्यो।
तब ह्वै क्रुद्ध युद्ध तुम ठान्यो॥
āvahi mātu būjhi taba jāo.
bālaka se jani bāta baŗhāo.
calana cāhyo śiva bacana na mānyo.
taba hvai kruddha yuddha tuma ṭhānyo.
“O heer, laat me mijn moeders toestemming vragen voordat ik u toegang geef naar binnen. Het heeft geen zin om met me te praten.” Niet luisterend naar uw woorden, probeerde Shiva het huis binnen te gaan, waardoor u boos in de aanval ging.
तत्क्षण नहि कछु शंभु बिचार्यो।
गहि त्रिशूल भूल वश मार्यो॥
शिरीष फूल सम सिर कटि गयउ।
छट उड़ि लोप गगन महँ भयउ॥
tatkṣaṇa nahi kachu śaṃbhu bicāryo.
gahi triśūla bhūla vaśa māryo.
śirīṣa phūla sama sira kaṭi gayau.
chaṭa uŗi lopa gagana maha bhayau.
In boosheid pakte Shiva zijn drietand en gedreven door misleiding stak hij ermee naar u. Uw hoofd zo zacht als de Shirisha-bloem werd opgenomen door de lucht en verdween.
गयो शम्भु जब भवन मन्झारी।
जह बैठी गिरिराज-कुमारी॥
पूछे शिव निज मन मुसकाये।
कहहु सती सुत कहँ ते जाये॥
gayo śambhu jaba bhuvana manjhārī.
jaha baiṭhī girirāja-kumārī.
pūche śiva nija mana musakāye.
kahahu satī suta kaha te jāye.
Toen Shiva blij naar binnen liep, waar Gauri, de dochter van de bergen, zat, vroeg hij lachend: “Vertel me, Sati, hoe heb je een zoon ter wereld gebracht?”
खुलिगे भेद कथा सुनि सारी।
गिरी बिकल गिरिराज दुलारी॥
कियो न भल स्वामी अब जाओ।
लाओ शीष जहा से पाओ॥
khulage bheda kathā suni sārī.
girī vikala girirāja dulārī.
kiyo na bhala svāmī aba jāo.
lāo śīṣa jahā se pāo.
Het hele verhaal horend, werd het mysterie helder. Gauri viel van verdriet op de grond en zei: “U heeft mij pijn gedaan, o heer. Ga nu en haal een hoofd voor mijn zoon, waar vandaan dan ook.”
चल्यो विष्णु संग शिव विज्ञानी।
मिल्यो न सो हस्तीहि सिर आनी॥
धड़ ऊपर स्थित कर दीन्ह्यों।
प्राण-वायु संचालन कीन्ह्यों॥
calyo viṣṇu saṃga śiva vijñānī.
milyo na so hastīhi sira ānī.
dhaŗa ūpara sthita kara dīnhyo.
prāṇa-vāyu saṃcālana kīnhyo.
Shiva ging samen met Vishnu op pad, maar vond geen hoofd. Dus brachten ze een olifantenhoofd, plaatsten het op het lichaam en bliezen het leven in.
श्री गणेश शिव नाम धरायो।
विद्या बुद्धि अमर वर पायो॥
भे प्रभु प्रथम पूज्य सुखदायक।
विघ्न विनासक बुद्धि विधायक॥
śrī gaṇeśa śiva nāma dharāyo.
vidyā buddhi amara vara pāyo.
bhe prabhu prathama pūjya sukha-dāyaka.
vighna vināsaka buddhi vidhāyaka.
Het was Shiva die u Ganesha heeft genoemd en u heeft gezegend met kennis, wijsheid en onsterfelijkheid. U bent de eerste die wordt vereerd tijdens puja’s. U brengt vreugde naar de gelovige, vernietigt alle obstakels en bent de oorsprong van het functioneren van het verstand.
प्रथमहि नाम लेत तव जोई।
जग कह सकल काज सिध होई॥
सुमिरहि तुमहि मिलहि सुख नाना।
बिनु तव कृपा न कहु कल्याणा॥
prathamahi nāma leta tava joī.
jaga kaha sakala kāja sidha hoī.
sumirahi tumahi milahi sukha nānā.
binu tava kṛpā na kahu kalyāṇā.
Wie zich ook op u richt voor het beginnen aan een missie, bereikt succes. Het denken aan uw naam brengt alle geluk. Zonder uw vergevende gratie is er geen bescherming en welzijn in de wereld.
तुम्हरहि शाप भयो जग अंकित।
भादवन चौथी चन्द्र अकलंकित॥
जबहि परीक्षा शिव तुही लीन्हा।
प्रदक्षिणा पृथ्वी कहि दीन्हा॥
tumharahi śāpa bhayo jaga aṃkita.
bhādavana cauthī candra akalaṃkita.
jabahi parīkṣā śiva tuhī līnhā.
pradakṣiṇā pṛthvī kahi dīnhā.
Vervloekt door u werd de maans reflectie zwart op de aarde en wanneer het op de vierde dag van de heldere helft van Bhadrapada valt, zou niemand ernaar durven te kijken. Toen Shiva u wilde testen op uw verstand en macht, vroeg hij u om een rondje om de wereld te lopen.
षड्मुख चल्यो मयूर उड़ाई।
बैठि रचे तुम सहज उपाई॥
राम नाम महि पर लिखि अंका।
कीन्ह प्रदक्षिणा तजि मन शंका॥
ṣaḍmukha calyo mayūra uŗāī.
baiṭhi race tuma sahaja upāī.
rāma nāma mahi para likhi aṃkā.
kīnha pradakṣiṇā taji mana śaṃkā.
Toen Kartikeya op zijn pauw begon te vliegen, tekende u de naam van Rama op de grond en tekende er een rondje omheen.
श्री पितु-मातु-चरण धरि लीन्ह्यो।
ता कह सात प्रदक्षिणा कीन्ह्यो॥
पृथ्वी परिक्रमा फल पायो।
अस लखि सुरन सुमन वर्षायो॥
śrī pitu-mātu-caraṇa dhari līnhyo.
tā kaha sāta pradakṣiṇā kīnhyo.
pṛthvī parikramā phala pāyo.
asa lakhi surana sumana varṣāyo.
U raakte de voeten van uw vader en moeder aan en liep zeven keer om hen heen. U werd hierop gezegend met de vruchten van het lopen rond de aarde, waarop de goddelijke gedaantes bloemen strooiden op u.
सुन्दरदास राम के चेरा।
दुर्वासा आश्रम धरि डेरा॥
विरच्यो श्रीगणेश चालीसा।
शिव पुराण वर्णित योगीशा॥
sundaradāsa rāma ke cerā.
durvāsā āśrama dhari ḍerā.
viracyo śrī-gaṇeśa cālīsā.
śiva purāṇa varṇita yogīśā.
Tijdens het verblijf in de ashram van de wijze Durvasa, schreef Sundardas, een toegewijde van Rama, deze lofzang toe aan Ganesha in de vorm een chalisa, veertig verzen. Dit deed hij op dezelfde manier als het in de Shiva Purana was gedaan.
नित्य गजानन जो गुण गावत।
गृह वसि सुमति परम सुख पावत॥
जन-धन-धान्य सुवन सुख दायक।
देहि सकल शुभ श्री गणनायक॥
nitya gajānana jo guṇa gāvata.
gṛha vasi sumati parama sukha pāvata.
jana-dhana-dhānya suvana sukha dāyaka.
dehi sakala śubha śrī gaṇanāyaka.
De wijze die de glorie van Ganesha zingt, is gezegend met de opperste zegen. De heer van de aanhangers van Shiva zegent zijn devoten met rijkdom, nageslacht en geluk.
॥ दोहा ॥ (dohā)
श्री गणेश यह चालीसा, पाठ करै धरि ध्यान।
नित नव मंगल मोद लहि, मिलै जगत सम्मान॥
द्वै सहस्र दस विक्रमी, भाद्र कृष्ण तिथि गंग।
पूरन चालीसा भयो, सुन्दर भक्ति अभंग॥
śrī gaṇeśa yaha cālīsā, pāṭha karai dhari dhyāna.
nita nava maṃgala moda lahi, milai jagata sammāna.
dvai sahasra dasa vikramī, bhādra kṛṣṇa tithi gaṃga.
pūrana cālīsā bhayo, sundara bhakti abhaṃga.
Wie de Ganesha chalisa met volle concentratie reciteert, groeit zowel spiritueel als in eer. Op de derde dag van de donkere helft van de maand Bhadrapada in het vikramjaar 2010 (1953) is deze hymne van veertig verzen voltooid. Zo heeft Sundardas zijn devotie aan Ganesha getoond.
Goed om te weten
- Bij het zingen van devotionele liederen is het gebruikelijk dat we aan het einde (na het laatste couplet) het eerste couplet nog eens zingen. We beginnen en eindigen de aarti dan dus met hetzelfde couplet.
Disclaimer
Zoals bij elke aarti zijn er lichte variaties in de omloop. Daardoor kan de tekst hier en daar ietsje verschillen van wat je elders tegenkomt. Op HindoeDharma.nl houd ik de aarti-teksten aan zoals ik deze het meest ben tegengekomen in mijn jarenlange studie van het hindoeïsme.