॥ दोहा ॥ (dohā)
गणपति चरण सरोज गहि। चरणोदक धरि भाल॥
लिखौं विमल रामावली। सुमिरि अंजनीलाल॥
gaṇapati caraṇa saroja gahi. caraṇodaka dhari bhāla.
likhau vimala rāmāvalī. sumiri aṃjanī-lāla.
Nadat ik de lotusvoeten van Ganesha heb aangeraakt en mijn voorhoofd heb ingesmeerd met het water dat zijn voeten heeft gewassen, mediteer ik op de zoon van Anjani (Hanuman) en schrijf ik deze serie verzen in de glorie van Rama.
राम चरित वर्णन करौं। रामहिं हृदय मनाई॥
मदन कदन रत राखि सिर। मन कहँ ताप मिटाई॥
rāma carita varṇana karau. rāmahi hṛdaya manāī.
madana kadana rata rākhi sira. mana kaha tāpa miṭāī.
Met Rama’s beeld in mijn hart en mijn hoofd aan de voeten van Shiva denk ik aan de heilige activiteiten van Rama, zodat het alle onzuiverheden en ondraaglijke pijnen van mijn hart kan vernietigen.
॥ चौपाई ॥ (caupāī)
राम रमापति रघुपति जय जय।
महा लोकपति जगपति जय जय॥
राजित जनक दुलारी जय जय।
महिनन्दिनी प्रभु-प्यारी जय जय॥
rāma ramāpati raghupati jaya jaya.
mahā lokapati jagapati jaya jaya.
rājita janaka dulārī jaya jaya.
mahinandinī prabhu-pyārī jaya jaya.
Glorie aan Rama, heer van Sita en heer van het huis van Raghu. Glorie aan de hoogste heer van de wereld. Glorie aan de geliefde dochter van Janaka. Glorie aan de dochter van de Aarde en geliefde metgezel van de heer.
रातिहुं दिवस राम धुन जाहीं।
मगन रहत मन तन दुख नाहीं॥
राम सनेह जासु उर होई।
महा भाग्यशाली नर सोई॥
rātihu divasa rāma dhuna jāhī.
magana rahata mana tana dukha nāhī.
rāma saneha jāsu ura hoī.
mahā bhāgyaśālī nara soī.
Waar dan ook mensen met hart en ziel de glorie van Rama zingen, de gehele dag en nacht, die mensen zijn geheeld van alle lichamelijk leed. Gelukkig is diegene in wiens hart Rama’s liefde zit.
राक्षस दल संहारी जय जय।
महा पतित तनु तारी जय जय॥
राम नाम जो निशदिन गावत।
मन वांछित फल निश्चय पावत॥
rākṣasa dala saṃhārī jaya jaya.
mahā patita tanu tārī jaya jaya.
rāma nāma jo niśadina gāvata.
mana vāṃchita phala niścaya pāvata.
Glorie aan u, o vernietiger van demonen. Glorie aan u, optiller van het meest gedegradeerde. Wie dan ook de hymnes van Rama’s naam dag en nacht zingt, wordt voorzeker beloond met wat hij/zij ook wenst.
रामयुधसर जेहिं कर साजत।
मन मनोज लखि कोटिहुं लाजत॥
राखहु लाज हमारी जय जय।
महिमा अगम तुम्हारी जय जय॥
rāma-yudhasara jehi kara sājata.
mana manoja lakhi koṭihu lājata.
rākhahu lāja hamārī jaya jaya.
mahimā agama tumhārī jaya jaya.
De uitstekende boog en pijl bevindt zich in Rama’s geweldige en goedgevormde handen, waarmee ooit een horde demonen is vermoord. Glorie aan u, aan wie ik smeek mijn eer in stand te houden. Glorie aan u, wiens grootheid onmeetbaar is.
राजीव नयन मुनिन मन मोहै।
मुकुट मनोहर सिर पर सोहै॥
राजित मृदुल गात शुचि आनन।
मकराकृत कुण्डल दुहुँ कानन॥
rājīva nayana munina mana mohai.
mukuṭa manohara sira para sohai.
rājita mṛdula gāta śuci ānana.
makarākṛta kuṇḍala duhu kānana.
Uw lotusogen, o heer, fascineren zelfs de geest van mensen die de stoffelijke wereld hebben verzaakt. De liefdevolle kroon glanst op uw hoofd en uw lichtgekleurde en prachtige gezicht werpt zijn schittering af aan uw zachte lichaam. De krokodilvormige hangers in uw oren zijn niet minder schitterend.
रामचन्द्र सर्वोत्तम जय जय।
मर्यादा पुरुषोत्तम जय जय॥
राम नाम गुण अगम अनन्ता।
मनन करत शारद श्रुति सन्ता॥
rāmacandra sarvottama jaya jaya.
maryādā puruṣottama jaya jaya.
rāma nāma guṇa agama anantā.
manana karata śārada śruti santā.
Glorie aan u, o opperheer, u bent de beste van alle aardse wezens. U bent de instandhouder van alle moraal. Glorie aan u, o Ramachandra, uw naam kent onbegrensde en onmeetbare deugden, die de veda’s, de wijzen en Sarasvati overwegen.
राति दिवस ध्यावहु मन रामा।
मन रंजन भंजन भव दामा॥
राज भवन संग में नहीं जैहें।
मन के ही मन में रहि जैहें॥
rāti divasa dhyāvahu mana rāmā.
mana raṃjana bhaṃjana bhava dāmā.
rāja bhavana saṃga me nahī jaihe.
mana ke hī mana me rahi jaihe.
O afdwalende geest, mediteer dag en nacht op Rama (de onveranderlijke). Zo’n meditatie zal je verlichting brengen en alle stoffelijk vuur onderdrukken. Het magnifieke paleis (waarvan je droomde) zal niet bij je zijn. Sterker nog: het zal een onvervulde wens blijven!
रामहिं नाम अन्त सुख दैहें।
मन गढ़न्त गप काम न ऐहें॥
राम कहानी रामहिं सुनिहें।
महिमा राम तबै मन गुनिहें॥
rāmahi nāma anta sukha daihe.
mana gaŗhanta gapa kāma na aihe.
rāma kahānī rāmahi sunihe.
mahimā rāma tabai mana gunihe.
Rama’s naam geeft het ware geluk. De droomachtige verlangens die je had zullen onvervulde dromen blijven. Je verhaal zal alleen Rama beluisteren, niemand anders. Dan zul je je realiseren hoe glorieus Rama is.
रामहि महँ जो नित चित राखिहें।
मधुकर सरिस मधुर रस चाखिहें॥
राग रंग कहुँ कीर्तन ठानिहें।
मम्ता त्यागि एक रस जानिहें॥
rāmahi maha jo nita cita rākhihe.
madhukara sarisa madhura rasa cākhihe.
rāga raṃga kahu kīrtana ṭhānihe.
mamtā tyāgi eka rasa jānihe.
Degenen die hun geest elke dag op Rama vestigen zullen de smaak van zoete honing proeven, zoals hommels dat doen. Dan zal de glorificatie van de naam een leven van vreugde en geluk brengen. Verlost van alle gehechtheid zal de geest nog maar één bron van ware verlichting herkennen, de naam van God.
राम कृपा तिन्हीं पर होईहें।
मन वांछित फल अभिमत पैहें॥
राक्षस दमन कियो जो क्षण में।
महा बह्नि बनि विचर्यो वन में॥
rāma kṛpā tinhī para hoīhe.
mana vāṃchita phala abhimata paihe.
rākṣasa damana kiyo jo kṣaṇa me.
mahā bahni bani vicaryo vana me.
Rama’s genade zal op hem/haar zijn en de wensen zullen worden vervuld. De heer heeft de demonen in een handomdraai vernietigd, net als een vreselijk vuur het bos tot as maakt.
रावणादि हति गति दै दीन्हों।
महिरावणहिं सियहित वध कीन्हों॥
राम बाण सुत सुरसरिधारा।
महापातकिहुँ गति दै डारा॥
rāvaṇādi hita gati dai dīnho.
mahirāvaṇahi siyahita vadha kīnho.
rāma bāṇa suta surasari-dhārā.
mahāpātakihu gati dai ḍārā.
De tienhoofdige en zijn leger te hebben vernietigd, stuurde hij hem naar zijn eigen hemelse woonplaats en om Sita te bevrijden heeft Hij Ravana vermoord in het gebied waar hij verbleef. Rama’s pijl – die als de zuivere stroom van de Ganga is – temt zelfs de grootste zondaars.
राम रमित जग अमित अनन्ता।
महिमा कहि न सकहिं श्रुति सन्ता॥
राम नाम जोई देत भुलाई।
महा निशा सोइ लेत बुलाई॥
rāma ramita jaga amita anantā.
mahimā kahi na sakahi śruti santā.
rāma nāma joī deta bhulāī.
mahā niśā soī leta bulāī.
Rama, de omnipresente heer, doordringt deze eeuwige en oneindige wereld en gaat de beschrijving van de wijzen en veda’s teboven. Degene die Rama’s naam vergeet, nodigt alleen maar het duister der onwetendheid uit, ofwel de grootste doem.
राम बिना उर होत अंधेरा।
मन सोही दुख सहत घनेरा॥
रामहि आदि अनादि कहावत।
महाव्रती शंकर गुण गावत॥
rāma binā ura hota aṃdherā.
mana sohī dukha sahata ghanerā.
rāmahi ādi anādi kahāvata.
mahāvratī śaṃkara guṇa gāvata.
Zonder Rama wordt het hart duister en ervaart de geest verdriet. Het is alleen Rama die beschreven wordt als het begin én het beginloze, en als het subject van de glorie die wordt gezongen door de hoogste asceet, Shiva.
राम नाम लोहि ब्रह्म अपारा।
महिकर भार शेष सिर धारा॥
राखि राम हिय शम्भु सुजाना।
महा घोर विष कीन्ह्यो पाना॥
rāma nāma lehi brahma apārā.
mahikara bhāra śeṣa sira dhārā.
rākhi rāma hiya śambhu sujānā.
mahā ghora viṣa kīnhyo pānā.
Rama’s naam heeft Brahma gered en de slangenkoning kon de last van de aarde op zijn hoofd dragen. Met Rama in het hart slikte de wijze Shiva het gif door.
रामहि महि लखि लेख महेशु।
महा पूज्य करि दियो गणेशु॥
राम रमित रस घटित भक्ति घट।
मन के भजतहिं खुलत प्रेम पट॥
rāmahi mahi lakhi lekha maheśu.
mahā pūjya kari diyo gaṇeśu.
rāma ramita rasa ghaṭita bhakti ghaṭa.
mana ke bhajatahi khulata prema paṭa.
Nadat Ganesha Rama’s naam op aarde had gekrabbeld, heeft Shiva Ganesha erg eerbiedwaardig gemaakt. De zegen die het hart vult met devotie naar Rama wordt voorzien door hem. Wanneer met hart en ziel wordt gemediteerd openen de poorten van devotionele liefde.
राजित राम जिनहिं उर अन्तर।
महावीर सम भक्त निरन्तर॥
रामहि लेवत एक सहारा।
महासिन्धु कपि कीन्हेसि पारा॥
rājita rāma jinahi ura antara.
mahāvīra sama bhakta nirantara.
rāmahi levata eka sahārā.
mahāsindhu kapi kīnhesi pārā.
Het hart schittert met het beeld van Rama erin en is gevuld met devotie zoals dat van Hanuman. Het hart dat toevlucht neemt tot Rama vliegt de oceaan over, net als Hanuman.
राम नाम रसना रस शोभा।
मर्दन काम क्रोध मद लोभा॥
राम चरित भजि भयो सुज्ञाता।
महादेव मुक्ति के दाता॥
rāma nāma rasanā rasa śobhā.
mardana kāma krodha mada lobhā.
rāma carita bhaji bhayo sujñātā.
mahādeva mukti ke dātā.
Rama’s naam is de zoetheid van de smaak die de mensentong geniet. Het verlost van lust, boosheid, arrogantie en gierigheid. Door het reciteren van de verhalen over Rama’s heilige activiteiten werd Shiva een redder en verlosser.
रामहि जपत मिटत भव शूला।
राममन्त्र यह मंगलमूला॥
राम नाम जपि जो न सुधारा।
मन पिशाच सो निपट गँवारा॥
rāmahi japata miṭata bhava śūlā.
rāma-mantra yaha maṃgala-mūlā.
rāma nāma japi jo na sudhārā.
mana piśāca so nipaṭa gavārā.
Rama’s glorie chantend worden alle stoffelijke verdriet en zorgen vernietigd, omdat de naam van Rama de bron van alle welzijn is. Degene die niets voelt bij het zingen van Rama’s glorie is voorzeker iemand met een duivelse geest, een zeer onwetend persoon.
राम की महिमा कहँ लग गाऊँ।
मति मलिन मन पार न पाऊँ॥
रामावली अस लिखि चालीसा।
मति अनुसार ध्यान गौरीसा॥
rāma kī mahimā kaha laga gāū.
mati malina mana pāra na pāū.
rāmavalī asa likhi cālīsā.
mati anusāra dhyāna gaurīsā.
Hoe meer ik Rama’s glorie zing, des te meer er overblijft om te zingen. Ik kan de onmetelijke diepte ervan niet doorgronden. Ik heb de deugden van Rama zo goed mogelijk geprobeerd te schrijven in deze chalisa, met mijn gedachten gericht op Shiva, de geliefde van Gauri.
रामहि सुन्दर रचि रस पागा।
मठ दुर्वासा निकट प्रयागा॥
रामभक्त यहि जो नित ध्यावहिं।
मनवांछित फल निश्चय पावहिं॥
rāmahi sundara raci rasa pāgā.
maṭha durvāsā nikaṭa prayāgā.
rāma-bhakta yahi jo nita dhyāvahi.
mana-vāṃchita phala niścaya pāvahi.
Door de smaak van Rama’s devotie te proeven, heb ik, Sundardas, deze chalisa gecomponeerd in de ashrama van Durvasa, dichtbij Prayaga (Allahabad). Als de devoten van Rama het elke dag vol aandacht reciteren, zullen ze zeker de vruchten krijgen waarnaar ze verlangen (als beloning).
॥ दोहा ॥ (dohā)
राम नाम नित भजहु मन, रातिहुँ दिन चित लाई।
मम्ता मत्सर मलिनता, मनस्ताप मिटि जाई॥
rāma nāma nita bhajahu mana, rātihu dina cita lāī.
mamtā matsara malinatā, manastāpa miṭi jāī.
O geest, mediteer dag en nacht op Rama’s naam, met volle aandacht. Zo zul je verlost zijn van gehechtheid, jaloezie, luiheid en ander leed.
राम का तिथि बुध रोहिणी, रामावली किया भास।
मान सहस्त्र भजु दृग समेत, मगसर सुन्दरदास॥
rāma kā tithi budha rohiṇī, rāmāvalī kiyā bhāsa.
māna sahasra bhaju dṛga sameta, magasara sundaradāsa.
Sundardas voltooide deze hymne, het koord (de rode draad) van Rama’s deugden, in de taal van de mensen van de negende dag van de maand Margashirsha, woensdag, in de tithi Rohini, van het jaar 2002 van de Vikrama-jaartelling.
Goed om te weten
- Bij het zingen van devotionele liederen is het gebruikelijk dat we aan het einde (na het laatste couplet) het eerste couplet nog eens zingen. We beginnen en eindigen de aarti dan dus met hetzelfde couplet.
Disclaimer
Zoals bij elke aarti zijn er lichte variaties in de omloop. Daardoor kan de tekst hier en daar ietsje verschillen van wat je elders tegenkomt. Op HindoeDharma.nl houd ik de aarti-teksten aan zoals ik deze het meest ben tegengekomen in mijn jarenlange studie van het hindoeïsme.