Ganesha Chaturthi, ook wel bekend als Ganesha Jayanti, Vinayaka Chaturthi of Vinayaka Chavithi, is een belangrijke hindoefeestdag waarop hindoes de geboorte van Ganesha vieren, de goddelijke gedaante van wijsheid en de verwijderaar van obstakels.
Tithi
Bhadrapada Shukla Chaturthi
Het verhaal achter Ganesha Chaturthi
Ganesha, ook wel bekend als Vinayaka of Ganapati, staat bekend als de zoon van Shiva en Parvati. De hindoegeschriften beschrijven verschillende verhalen over de geboorte van Ganesha.
Één verhaal is dat Parvati al langere tijd een zoon wilde. Toen Shiva jarenlang in diepe meditatie zat, besloot Parvati zelf een kind te creëren. Met het stof van haar lichaam maakte zij een beeld van een jongen en door haar goddelijke gaven bracht ze het beeld tot leven met haar adem. Ze noemde haar zoon Ganesha. Ganesha had buitengewone gaven en was ontzettend krachtig en toegewijd aan zijn moeder.
Op een dag gaf Parvati Ganesha de taak om de ingang van haar kamer te bewaken terwijl ze een bad nam. Uitgerekend op die dag keerde Shiva terug naar de woning. Ganesha wist niet wie Shiva was en volgde het bevel van zijn moeder op: niemand zou de woning betreden terwijl Parvati een bad nam. Zelfs toen Shiva aangaf de echtgenoot van Parvati te zijn, weigerde Ganesha hem om naar binnen te gaan. Hij volgde klakkeloos en rechtlijnig het bevel van zijn moeder op. Shiva wist ook niet wie Ganesha was en werd boos op hem. Hoe kon een of andere jongen hem de toegang tot zijn eigen woning weigeren? Er ontstond een conflict tussen Ganesha en Shiva, dat uitmondde tot een hevige strijd. Nadat Ganesha Shiva’s volgelingen versloeg, ging Shiva zelf de strijd aan met Ganesha. In deze strijd nam Shiva zijn woedende gedaante aan en sneed hij Ganesha’s hoofd eraf.
Toen Parvati erachter kwam wat er was gebeurd, voelde ze zich verdrietig en boos. Ze eiste dat Shiva zijn fout zou herstellen door haar zoon weer tot leven te brengen. Shiva werd zich bewust van zijn fout. Hij had immers uit ego en woede het hoofd van een kind eraf gehakt, zijn eigen kind notabene. Toen Shiva tot dit inzicht kwam, besloot hij een manier te vinden om het goed te maken en Parvati’s eis te gehoorzamen. Hij beloofde Ganesha weer tot leven te brengen. Hiervoor had hij natuurlijk wel een hoofd nodig. Daarom stuurde Shiva zijn volgelingen op pad met de opdracht om het hoofd te halen van het eerste wezen dat ze zouden tegenkomen dat met zijn hoofd richting het noorden sliep. Dat wezen bleek een olifant te zijn. De volgelingen hakte het hoofd van de olifant af en brachten dit naar Shiva. Met zijn goddelijke gaven zorgde Shiva er vervolgens voor dat het olifantenhoofd aan het lichaam van de jongen vast kwam te zitten en de jongen opnieuw leven werd ingeblazen. Ook werd Ganesha gezegend met kennis, wijsheid en onsterfelijkheid.
De moraal van dit verhaal:
Door onwetendheid, ego en woede kunnen we soms heel verkeerde beslissingen maken. Daarom is het belangrijk dat we afstand nemen van deze negatieve eigenschappen en ernaar streven om altijd zoveel mogelijk het goede te doen. Mochten we toch onverhoopt in onwetendheid of door ego of woede fouten maken, dan is het belangrijk dat we deze fouten zoveel mogelijk herstellen.
De viering van Ganesha Chaturthi
Ganesha Chaturthi kan op verschillende manieren worden gevierd. De bekendste manieren zijn vasten, meditatie, gebeden en het reciteren van zijn mantra’s. Zoals elke hindoe feestdag is ook Ganesha Chaturthi een gelegenheid om spirituele groei te bevorderen en goddelijke zegeningen te ontvangen.
In India wordt op de dag van Ganesha Chaturthi een nieuwe Ganesha murti van klei in huis gehaald, waarna deze 10 dagen lang dagelijks uitgebreid wordt vereerd. Op de 10e dag wordt het beeld vervolgens teruggegeven aan de natuur, door deze in stromend water (zoals een rivier) te laten oplossen. Dit symboliseert de terugkeer van Ganesha naar zijn goddelijke woning.